1 lipca 2016 r. weszła w życie zmiana przepisów m.in. Kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy Prawo o notariacie, która umożliwia notariuszom składanie wniosków o wpis do ksiąg wieczystych także w formie elektronicznej. Zmiana ta dotyczy także nabywców podpisujących umowy deweloperskie, niektóre przedwstępne oraz umowy przenoszące własność nieruchomości.
Choć zmiana przepisów obowiązuje od niedawna, już można o niej powiedzieć, że spowodowała przyspieszenie dokonywania wpisów w księgach wieczystych, m.in. roszczeń nabywców zawierających umowy deweloperskie. Na razie także nie odnotowano większych problemów z działaniem systemu informatycznego.
Zawierając umowę (czy dokonując innej czynności notarialnej), na podstawie której dochodzi do zmiany stanu prawnego nieruchomości, notariusz ma obowiązek złożyć do sądu rejonowego prowadzącego księgę wieczystą nieruchomości wniosek o zmianę stosownego wpisu w księdze wieczystej. Wnioski te dotychczas miały postać drukowaną (papierową) i były wysyłane tradycyjną pocztą lub składane osobiście. Nowelizacja spowodowała, że notariusze uzyskali dostęp do systemu informatycznego, za pośrednictwem którego stosowny wniosek mogą wysłać elektronicznie, zapisując go w systemie informatycznym obsługującym księgi wieczyste.
Dzięki temu niemal natychmiast po wysłaniu wniosku w księgach wieczystych każdy może zobaczyć, że został on złożony. Wniosek później podlega rozpatrzeniu przez sąd, który dokonuje na jego podstawie zmiany w treści księgi wieczystej. Notariusze nie dostali zatem upoważnienia do bezpośredniego dokonywania zmian w treści ksiąg wieczystych.
Zdecydowanemu skróceniu jednak uległ czas obiegu dokumentów i czas potrzebny na odnotowanie zmiany stanu prawnego nieruchomości.
To przyspieszenie ma duże znaczenie dla bezpieczeństwa transakcji na rynku nieruchomości – dzięki niemu zmniejszeniu czy wręcz wyeliminowaniu uległa luka pomiędzy czasem dokonania czynności notarialnej a odnotowaniem wpływu wniosku do sądu, co mogło zostać wykorzystane np. przez nieuczciwych sprzedawców nieruchomości.
Z tą zmianą zetknąć się może każdy zwierający obecnie umowę deweloperską. Na końcu aktu notarialnego znajdować się będzie wniosek o wpisanie roszczenia nabywcy do księgi wieczystej nieruchomości, który jeśli składany elektronicznie za pośrednictwem notariusza, wyglądać będzie mniej więcej w taki sposób:
Wobec zawarcia dokumentowanej niniejszym aktem umowy jej strony żądają, aby notariusz działając na podstawie art. 79 pkt 8a i art. 92 ust. 4 ustawy z dnia 19 lutego 1991 roku – Prawo o notariacie, dokonał czynności polegającej na złożeniu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wniosku wieczystoksięgowego obejmującego następujące żądanie:
wpis w dziale III księgi wieczystej Kw Nr ……… roszczenia o …………. o przeniesienie własności …………. wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz ……………………………………………..
Notariusz pouczył strony o brzmieniu art. 6264 kodeksu postępowania cywilnego, w szczególności o tym, że w przypadku wniosków składanych przez notariusza obowiązek poprawienia lub uzupełnienia wniosku spoczywa na stronie czynności notarialnej.
Wynagrodzenie notariusza za złożenie wniosku może wynosić do 200 zł.