Niezgodność stosowanych wzorów umów deweloperskich, przedwstępnych czy przenoszących własność z przepisami prawa lub stosowanie w nich niedozwolonych postanowień umownych może narazić deweloperów nie tylko na przegraną w sądzie – w razie sporu z nabywcą – ale także wymierne straty finansowe wynikające z wymierzonych im kar finansowych. Takowe może nałożyć na przedsiębiorcę Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który niezgodność niektórych postanowień umów z przepisami ustawy deweloperskiej może potraktować jako praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów.
Przekonał się o tym jeden z deweloperów, na którego UOKiK nałożył łączną karę finansową w wysokości ponad 10.000 złotych na podstawie decyzji wydanej 8 lipca 2016 r. (decyzja nr RKT-04/2016). W wyniku postępowania kontrolnego przeprowadzonego przez UOKiK Urząd stwierdził, że deweloper stosował we wzorach umów deweloperskich postanowienia, które naruszały – przyznać trzeba, że w dość nieznacznym stopniu – przepisy art. 29 ust. 4 oraz art. 27 ust. 5 ustawy deweloperskiej. Wobec ustalenia zakresu podmiotowego i czasowego tego naruszenia – deweloper wykorzystywał ten wzorzec umów do formułowania treści indywidualnych umów zawieranych z konsumentami na przestrzeni wielu miesięcy – UOKiK uznał tego typu naruszenie prawa jako praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. W konsekwencji wymierzył karę finansową, której łączna wysokość przekroczyła 10.000 zł.
Motywy takiego rozstrzygnięcia zostały oraz powody nałożenia kary w takowej wysokości zostały przedstawione na kilkunastu stronach uzasadnienia decyzji. Przykład ten pokazuje, że niedostosowanie treści zawieranych umów deweloperskich do przepisów ustawy deweloperskiej lub Kodeksu cywilnego nie tylko pociąga za sobą konsekwencję w postaci możliwości podważenia przez nabywcę rozwiązań niezgodnych z przepisami na drodze sądowej (w gruncie rzeczy są i tak nieważne), ale także może powodować nałożenie na przedsiębiorcę sankcji finansowych, które mogą wynosić do 10% ubiegłorocznych przychodów. Wysokość kary może zatem być niebagatelna. Aby uniknąć takich sytuacji, firmy deweloperskie powinny rozważyć skorzystanie z obsługi prawnej. Obsługa prawna firm deweloperskich może pomóc w przygotowaniu zgodnych z prawem wzorów umów oraz zminimalizować ryzyko potencjalnych kar finansowych.
Na marginesie należy przypomnieć, że takie same konsekwencje może powodować stosowanie we wzorcach umów postanowień, które UOKiK uzna za tzw. niedozwolone postanowienia umowne. Są to postanowienia pozornie zgodne z bezwzględnie obowiązującymi normami prawa, jednak kształtujące prawa lub obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami (skrajnie nieuczciwe lub niekorzystne dla konsumenta), a przez to zakazane na podstawie art. 23a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, który odsyła do treści art. 3851 Kodeksu cywilnego.